Podczas zajęć:
WŁĄCZ BLOKADĘ NA NĘKANIE
Czy wiesz, że 96% nastolatków korzysta z internetu każdego dnia, a 20% z nich spędza w sieci więcej niż 6 godzin dziennie ?
Rodzice nie doszacowują czasu, jaki ich dzieci spędzają w internecie, oraz nie kontrolują korzystania z sieci w godzinach nocnych.
Rodzice często mają niepełną wiedzę odnośnie doznawanej przez dzieci agresji online.
JAKICH FORM PRZEMOCY DOŚWIADCZAJĄ NASTOLATKI?
Odpowiedzi na pytanie: „Czy spotkałeś(-aś) się z sytuacją, gdy ktoś użył internetu do: …?”:
FAKTY O PRZEMOCY W SIECI
Co piąty uczeń i uczennica deklarują, że doświadczyli przemocy w internecie. 20% badanych udzieliło odpowiedzi „trudno powiedzieć”, co może wskazywać na ciągły brak zrozumienia tego zjawiska, brak chęci/otwartości do odpowiedzi lub obniżenie wrażliwości na agresję online. Bezpośrednie doświadczenie przemocy internetowej nie dotyczy jedynie połowy badanych (56,2%).
Blisko co dziesiąty (11,5%) nastolatek jest aktywny w sieci ponad 8 godzin dziennie, a co piąty (21,3%) spędza tyle czasu przed monitorem w dni wolne od edukacji. Uczniowie szkoły podstawowej deklarują, że w czasie wolnym od zajęć szkolnych korzystają z sieci średnio 5 godzin dziennie.
Z jednej strony dostęp do sieci to szansa na rozwój, z drugiej – ogromne zagrożenie. Dlaczego? Nieustanne przebywanie w wirtualnym świecie to większe narażenie na zagrożenia, w tym na coraz powszechniej występującą w sieci przemoc. Cyberprzemoc, której doświadczają dzieci w internecie jest w dużej mierze przedłużeniem konfliktów przeniesionych ze środowiska rówieśniczego. Trudno jej zapobiegać, ponieważ dzieje się często poza wzrokiem rodziców i dorosłych.
Jak pokazują dane NASK, blisko połowa badanych nastolatków doświadczyła takiej przemocy osobiście – byli wyzywani, straszeni lub poniżani w internecie.
CO MOŻESZ WIĘC ZROBIĆ, BY TWOJE DZIECKO NIE
DOŚWIADCZAŁO PRZEMOCY W SIECI?
Chcesz dowiedzieć się więcej? Pobierz poradnik NASK „Cyberprzemoc. Włącz blokadę na nękanie”
Czy Twoje dziecko, a może również Ty, macie problem z odłożeniem smartfona i zamknięciem komputera? Jeśli tak, to być może problemem jest wysokie FOMO.
Jak pokazują dane prawie co trzeci polski nastolatek deklaruje, że nie jest w stanie wytrzymać i funkcjonować bez telefonu. Prawie jedna trzecia przyznaje, że odczuwa potrzebę używania telefonu natychmiast po odłożeniu, oraz ponad trzeci twierdzi, że zaniedbuje zaplanowane czynności lub obowiązku z powodu używania smartfona.
CO MÓWIĄ NASTOLATKI:
JAK WALCZYĆ Z FOMO?
Niepokoi Cię to, w jaki sposób Twoje dziecko korzysta ze smartfonu i mediów społecznościowych? Nie działaj w pośpiechu, zanim podejmiesz interwencję, przyjrzyj się przez kilka dni nawykom dziecka.
Zachęć swoje dziecko do przyjrzenia się swoim myślom – do obserwacji, jak jego nastroje wiążą się z tym, co znajomi postują na swoich profilach oraz tym, jakie emocje budzi w nim bardzo duży lub znikomy odzew na udostępniane przez niego treści.
Urealnij oczekiwania – porozmawiaj ze swoim nastolatkiem o różnicy pomiędzy barwnym światem kreowanym w mediach społecznościowych, a codziennym życiem.
Kontroluj czas spędzony w sieci – Na początek pomóż dziecku zaplanować małe „przerwy techniczne” – krótkie, kilkunastominutowe pauzy, podczas których odłoży telefon i zajmie się czymś, co nie ma związku z nowymi technologiami.
Wypracujcie zdrowe nawyki – zastanów się wspólnie z nastolatkiem, co mógłby zmienić w swoim codziennym życiu tak, aby ograniczyć czas spędzany przed ekranem.
Źródło danych: NASK Raport Nastolatki 3.0 (2021)
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Pobierz poradnik NASK „FOMO i nadużywanie nowych technologii”
PUI CZYLI PROBLEMATYCZNE UŻYWANIE INTERNETU
Czynniki ryzyka PUI to:
Źródło danych: FDDS Raport z badań Problematyczne
Używanie Internetu przez młodzież.
Czynniki ochronne:
Źródło danych: NASK Raport Nastolatki 3.0 (2021)
I NAGIE ZDJĘCIA
Media społecznościowe pozwalają na szybką komunikację i wymianę zdjęć oraz filmów. Te informacje trafiają nie tylko do naszych znajomych, ale często także do zupełnie nieznanych osób.
Nie zawsze świadome są tego dzieci i nastolatkowie, dlatego zjawisko sextingu, czyli dzielenia się swoimi intymnymi zdjęciami i filmami poprzez internet, zatacza coraz szersze kręgi. To z kolei, może skutkować poważnymi konsekwencjami.
JAKIE SĄ DOŚWIADCZENIA NASTOLATKÓW?
JAKIE MOGĄ BYĆ KONSEKWENCJE SEXTINGU?
Dla wielu nastolatków sexting jest formą flirtu, zabawy, a czasami żartu. Przesyłają oni intymne materiały najczęściej na prośbę chłopaka/dziewczyny, mając poczucie, że dzielą się nimi w zaufaniu. Nie myślą o konsekwencjach, jakie mogą ich spotkać, jeśli takie zdjęcia czy filmiki trafią w niepowołane ręce. Zerwanie związku, przesłanie tego typu zdjęcia dalej, kradzież smartfona, czy włamanie na konto w serwisie społecznościowym – wszystkie te sytuacje mogą prowadzić do upublicznienia bardzo wrażliwych informacji. Raz upublicznione, mogą pozostać w Internecie przez bardzo długi czas. Intymne zdjęcia mogą posłużyć do nękania, narazić na hejt, społeczny ostracyzm i zrujnować wizerunek nastolatka, zarówno online, jak i offline. W konsekwencji poczucie ośmieszenia, skompromitowania, wstydu, lęku i poczucia winy, towarzyszące ujawnieniu sextingowych materiałów może wywołać kryzys psychiczny, a nawet prowadzić do podjęcia próby samobójczej.
CO ZROBIĆ, JEŚLI INTYMNE MATERIAŁY DZIECKA ZOSTAŁY UPUBLICZNIONE?
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Pobierz poradnik NASK „Sexting i nagie zdjęcia. Twoje dziecko i ryzykowne zachowania online”
CZY KTOŚ MANIPULUJE TWOIM DZIECKIEM?
Grooming (z ang. pielęgnowanie) polega na tym, że ofiara jest sukcesywnie poddawana manipulacji przez napastnika, który działa w znanym sobie, określonym celu o charakterze krzywdzącym dla ofiary.
Napastnik powoli zdobywa zaufanie ofiary, aby stworzyć u niej poczucie bezpieczeństwa, które później wykorzystuje w celu nadużyć na tle seksualnym lub innych, w tym handlu ludźmi. Sukcesywnie zdobywa informacje na temat ofiary, które potem wykorzystuje do wywierania różnorakich formy presji, przymusu czy zastraszania.
Informacje zdobywane przez napastnika na temat ofiary pozwalają mu poznać jej potrzeby i słabe strony ofiary, następnie używa ich w celu budowania poczucia więzi np. fałszywa przyjaźń, fałszywy związek uczuciowy, kupowanie prezentów, alkoholu, papierosów, miękkich
narkotyków.
Napastnikiem może być zarówno dorosły, rówieśnik lub kilka osób z grupy rówieśniczej.
I WIZERUNEK DZIECKA W SIECI
Wrzucasz do sieci zdjęcia własnego dziecka? Czy wiesz, kto ma do nich dostęp?
Okazuje się, że aż 40% rodziców w Polsce dzieli się w Internecie zdjęciami i filmami, na których są dzieci. Rocznie wrzucamy do sieci średnio 72 zdjęcia i 24 filmy ze swoimi pociechami. Warto dodać, że rodzice dokumentujący online życie dziecka nie stosują ograniczeń dotyczących wyświetlania materiałów. Aż 42% z nich udostępnia je większym grupom znajomych liczącym nawet do 200 osób.
Źródło: Raport „Sharenting po polsku, czyli ile dzieci wpadło do sieci?”
CO RODZICE SĄDZĄ O PUBLIKOWANIU ZDJĘĆ DZIECKA W SIECI? CO CZUJĄ NASTOLATKI?
Badania pokazują, że dzieci, a szczególnie nastolatki, nie lubią, gdy rodzice publikują ich zdjęcie bez ich zgody. Młodzi ludzie przyznają, że źle czują się w sytuacji, gdy rodzice udostępniają bez ich wiedzy ich wizerunek, a część z nich przyznaje, że naraża ich to na przykre doświadczenia (np. obraźliwe komentarze ze strony innych pod ich zdjęciem) lub wręcz hejt i przemoc.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Pobierz poradnik NASK „Sharenting i wizerunek dziecka w sieci”
Pornografia, patostreamy, porady podszyte fałszywą troską, czy też treści, które namawiają do samookaleczania, a nawet samobójstw – czy Twoje dziecko ma do tego dostęp? Prawdopodobnie tak.
Pornografia to pisma, druki, filmy, wizerunki i in. przedmioty wykonywane i rozpowszechniane w celu wywołania u odbiorców podniecenia seksualnego. Badania wskazują na niezliczone szkody związane z kontaktem młodych ludzi z pornografią. Szczególnie patogenny wpływ na dojrzewający mózg ma pornografia internetowa z jej dominującym przemocowym charakterem i łatwością dostępu. Pornografia internetowa normalizuje nadużycia seksualne oraz kreuje nowe wzory zachowań, gdzie osoba staje się jedynie rekwizytem fantazji.
61,9% ankietowanych zadeklarowało, że ich koledzy i koleżanki oglądają treści pornograficzne w internecie, w tym 39% w szkole podstawowej i aż 83,1% w szkole średniej.
Patostreamy czyli materiały filmowe zamieszczane w internecie, przedstawiające patologiczne zachowania. To przekazy pełne przemocy fizycznej, słownej, wulgaryzmów, prezentujące nieakceptowalne w społeczeństwie zachowania. Treści te są oglądane przez młodzież z wielu powodów: z ciekawości, dla rozrywki, z nudów, przez przypadek, w wyniku polecenia przez znajomego. 17% nastolatków potwierdza, że jest odbiorcą takich treści. 10% nastolatków odpowiedziało „trudno powiedzieć”, co wskazuje na niechęć do potwierdzenia lub zaprzeczenia podejmowania takiej aktywności.
Źródło danych: NASK Raport Nastolatki 3.0 (2021)
Badania mówią, że aż 43% dzieci i nastolatków w wieku 11-18 lat miało kontakt z materiałami pornograficznymi i seksualizującymi, 18% nastolatków w Polsce ma kontakt z pornografią co najmniej raz w tygodniu, w tym 8% – codziennie!
Źródło danych: FDDS: Kontakt dzieci z pornografią. Raport z badań (2017)
JAK MOŻESZ TEMU PRZECIWDZIAŁAĆ?
Chcesz dowiedzieć się więcej? Pobierz poradnik NASK „Szkodliwe treści w internecie. Nie akceptuję, reaguję”
MYŚLISZ, ŻE WIESZ CO TWOJE DZIECKO ROBI W SIECI?
Prawie połowa polskich nastolatków doświadczyła agresji w internecie, a 39% z nich nie powiedziało o tym nikomu.
To właśnie tutaj leży największy problem. Dla prawidłowego rozwoju dziecko potrzebuje stałej, bezpiecznej relacji. Tylko wtedy zbuduje prawidłowe więzi, nabierze poczucia własnej wartości, rozwinie potencjał. Środowisko opiekuńczo-wychowawcze, a więc przede wszystkim opiekun, który odpowiada na potrzeby dziecka, to inwestycja w przyszłość dziecka.
Słowa w Internecie mogą być bowiem jak niewidzialne naboje – nie powodują realnych siniaków, złamań czy okaleczeń ale zostają po nich ślady – w postaci lęków, samookaleczeń, depresji. Dorośli widzą dopiero skutki, ale nie zawsze łączą je z przemocą w Internecie, która często pozostaje niewidzialna i niesłyszalna.
Katarzyna Kopczyńska – Kwiatek
Koordynatorka projektu #JestemzSOS
telefon: 734 424 069
e-mail: katarzyna.kopczynska@sos-wd.org
